Science-module 9 Warmte
1.2
maatcilinder 100 mL
plastic bekerglas 600 mL (of ander bakje)
statief met klem
injectiespuit 50 mL (kleiner kan ook)
föhn
1.3
bekerglazen van 250 mL
ijsklontjes
dompelaar
alcoholthermometer
1.4
thermokoppel (zo mogelijk ook gekoppeld aan computer)
1.5
e. ??
f. alleen nodig indien anders dan in voorgaand onderwijsaanbod
g. alleen nodig indien anders dan in voorafgaand onderwijsaanbod
h. hangt af van afspraken met natuurkunde
TUE-tabellenboekje, minimaal t/m tabel 9
Practicum 2
2.1
Brander
Voor branderinstructie op YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=9BC1QWwnlu8
bepaling vlamtemperatuur met thermokoppel/computer, bijvoorbeeld aan de hand van onderstaande instructie (bij IP-Coach 5 op PCD)
Jullie gaan de temperatuur
van de vlam van een gasbrander meten.
a. Leg uit dat dat niet
kan met een gewone thermometer zoals je in practicum 1 gebruikt hebt.
Voor de meting van de
brandervlam gaan jullie een thermokoppel gebruiken.
b. Leg kort uit wat een
thermokoppel is en hoe je er temperaturen mee kunt meten.
Kijk zonodig bij opdracht 1.4
Controleer “thermokoppel” ook even in je samenvatting van practicum 1.
Vraag aan je begeleider
bij welke computer je kunt werken met een thermokoppel dat geschikt is voor het
meten van hoge temperaturen.
De meetgegevens
(“stroompjes”) worden in dit geval verwerkt door het meetprogrammma
Coach 5.
Hieronder staat hoe je op
het onderdeel “vlamtemperatuur” van Coach 5 kunt inloggen als dat nog niet
gebeurd is.
Log in op het programma
Coach 5 (programma’s, natuurwetenschappen, meten en analyseren).
Bovenaan het scherm staat
een menubalk met knoppen.
Met de rechtermuisknop kun
je de functie van de knoppen te weten komen.
Vraag: Welk figuurtje
staat er op de knop “Kies project”?
Druk op de knop “Kies
project”.
Kies uit het menu
“laboratorium” en bevestig je keuze door op de knop “kies” te drukken.
Bovenaan het scherm staat
een menubalk met knoppen.
Met de rechtermuisknop kun
je de functie van de knoppen te weten komen.
Vraag: Welk figuurtje staat er op de knop “Kies
activiteit”?
Druk op de knop “Kies
activiteit”.
Kies uit het menu
“scheikunde” en druk op de knop “bladeren”.
Dubbelklik op “station R”.
Dubbelklik op “Coach”.
Gan naar “vlamtemperatuur” en klik op OK.
Eerst ijken
Voordat jullie de temperatuur van een brandervlam gaan meten moet je
eerst het thermokoppel ijken. Dat wil zeggen: regelen dat de juiste temperatuur
bij een bepaald stroompje hoort.
Vraag aan je begeleider
een bekerglas met warm water.
Meet met een gewone
thermometer de temperatuur van het water.
c. De temperatuur van het
water is °C.
Steek het thermokoppel in
het water in het bekerglas.
Op het beeldscherm moet nu
ongeveer dezelfde temperatuur als bij c staan.
Overleg met je begeleider
als dat NIET klopt.
Dan meten
Steek een brander aan.
Zorg dat de luchtschuif
helemaal dicht is.
De vlam moet geel/oranje
zijn.
Houd (alleen) het
(uiteinde van het) thermokoppel in de gele vlam.
Druk op de groene
startknop.
Draai na ongeveer 15 seconden
de luchtschuif open.
Houd het (uiteinde van
het) thermokoppel in blauwe vlam.
Druk na ongeveer 15 seconden
op de rode stopknop.
Lees op het scherm de
temperatuur af van de gele en van de blauwe vlam.
d. Wat is (ongeveer) de
temperatuur van de gele vlam?
°C
e. Wat is (ongeveer) de
temperatuur van de blauwe vlam?
°C
2.2
brander
driepoot met gaasje
bekerglas met warm water
thermometer
erlenmeyer (100 mL) met koud water (ijsblokje?)
introductie k.c.-papier als waterindicator ipv custardpoeder
2.3
bekerglas met warm water (>80°C, bijvoorbeeld uit 2.2)
flesje met kaarsvetschilfers dat past in
knijper
na stolling kaarsvet opnieuw schilferen
2.4
TUE-tabellen
2.5
reflux- én destillatie-opstelling met alcohol, waarin de temperatuur van de verdampte alcohol afgelezen kan worden, zo mogelijk van elk een water- en luchtgekoelde versie
alcoholindicator (zie 2.2)
eventueel zo nodig ook introductie van (aangezuurde) 0,02 M kaliumpermanganaatoplossing als alcoholindicator ipv d.c.-korrels
2.6
destillatie-opstelling waarin kraanwater is/wordt gedestilleerd
kolf met kalkresidu
spuitfles met (ged.) water
voorraadfles met aquadest
Demonstratie op YouTube: http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20031208_05_01destil
3.2
erlenmeyer 500 mL met warm water
brander, driepoot met gaasje
3.4
“blaasfles” (inclusief vervangbaar rietje) met alcohol,
blaaspijpje met d.c.-korrels of uitleidbuis naar buis met wat (aangezuurde) kaliumpermanganaatoplossing
van buiten afgedroogd flesje met ijs
3.5
van buiten afgedroogd flesje met ijs
k.c.-papier
3.6
thermometer
4.1
Vooraf gewogen bakje/bekerglas met smeltend ijs en/of gegevens daarvan over gelijkblijvende massa.
4.3
Zelf stolpunt van kaarsvet bepalen kan bijvoorbeeld volgens instructie in oude ob-module Warmte.
stolpuntsbepaling van (druppeltje) kaarsvet m.b.v. computer